Günümüzde düşük motor hacminden daha fazla güç elde edilmesi ve bunun yanında daha düşük oranda yakıtla uzun mesafeler kat etmek giderek önemli bir hal almaya başlamıştır. Ancak bunları gerçekleştirmek için otomobillerin birtakım ek parçalara ihtiyacı vardır. Bunların en başında ise turbo şarj sistemleri gelmektedir. Diğer adıyla turbocharger olarak bilinen sistemler, otomobillere çeşitli konularda avantaj sağlar ve son zamanlarda üretilen pek çok araçta turbo olduğunu söylemek mümkündür. Şimdi Turbo şarj sistemi nedir? daha yakından inceleyelim.
Turbo Şarj Sistemleri Çalışma Prensipleri
Otomobillerde bulunan turbo şarj sistemleri özellikle düşük hacimli motorlardan daha fazla güç elde edilmesine yardımcı olan sistemlerdir. Bunun yanında yakıt tasarrufu sağlayan turbolar, hava beslemesi ile düşük yakıt tüketimine destek olmaktadır.
Motorun çalışma prensibinde öncelikle yakıt ve hava pistonlar içerisinde sıkıştırılır. Pistonlarda sıkışan karışım sonucunda yanma meydana gelir ve yanmayla birlikte piston yatakları harekete geçer. Piston yataklarının harekete geçmesi motorun çalışmasını sağlar. Yanmanın ardından çıkan gaz egzozdan atılmak üzere ilgili hatta gönderilir. Bu hat üzerinde bulunan turbo şarj ise gazın yanma odasına geri dönüşünü sağlar ve ortaya çıkan bu işlem motor için ek güç üretimi demektir.
Turbo şarjların üzerinde bir mil ucunda iki farklı pervane bulunur. Atmosferik basınç (yani 1 bar üzeri) oluşması ile dönen pervaneler turbonun diğer kısmında yer alan kompresörün dönmesini ve bu şekilde gazın yanma odasına geri gönderilmesine destek olur. Gazın motora geri dönmesinde etkili olan basınçtır. Yeteri kadar basınç olmadığı taktirde geri dönüşüm işlemi başlamaz. Yani daha doğrusu turbo işlevini yerine getiremez. Turbonun görevini yerine getirebilmesi için dizel motorlarda 1750 – 2000 devir aralığının olması gerekir. Bunun yanında son dönemlerde üretilen araçlarda düşük hacimli motorlardan daha yüksek performans alınması için geliştirilmiş özelliklerdeki turbolar, motor düşük devirle çalışırken de hava beslemesi yapmaktadır.
Turbo Şarj Arızaları Nasıl Anlaşılır?
Turbo şarjlar arızalandıklarında bunu çeşitli belirtiler ile ortaya koyar. Bazı arızalar direkt olarak sürücü tarafından gözlem sonucunda da anlaşılabilir. Ancak bazı arızaların uzman kişiler tarafından anlaşılabileceğini de söylemek mümkündür. Şimdi bu arızaların belirtileri nelerdir? bunlara bakalım.
Başlıca turbo şarj arıza belirtileri aşağıdaki gibidir;
- Özellikle yeni nesil araçlarda turbo şarj arıza lambası yanar.
- Araçta motor çekişi hissedilir derecede düşüş gösterir.
- Yakıt kullanımında bariz bir artış görülür.
- Turbo şarjdan normal olmayan şekillerde ses gelir. Bu şarjdan gelen ötme sesi olarak adlandırılabilir. Sirene sesine benzediğini söylemek mümkündür.
- Motorda yağ eksiltme gibi durumlar ortaya çıkmaya başlar.
- Turbo şarjın basıncı düşüş gösterir.
- Egzoz borusundan yoğun bir şekilde duman çıkmaya başlar. Bu duman genelde mavi gri karışımı bir renktedir.
Turbo Şarj Arıza Nedenleri Nedir?
Turbo şarjda arıza belirtilerinin yanında bu sorunlardan neden kaynaklandığını da bilmek gerekir. Eğer meydana gelecek arızların nedenleri tam olarak bilinirse önlem almak ve olası problemlerin de önüne geçmek her zaman için mümkün olacaktır. Şimdi turbo şarj sistemlerinde arızalar hangi nedenlerle ortaya çıkabilir? ve bu arızalar ile karşı karşıya kalmamak için neler yapılabilir? daha yakında göz atalım.
- Yeterli oranda yağlamama
- Kullanılan yağların kalitesiz olması
- Zamanında yağ değişimi yapılmaması
- Yataklarda ya da turbo milinde boşluk oluşması
- Turbo şarj sisteminin hava girişine katı şekilde parçaların girmesi
- Egzoz gazının çok yüksek sıcaklıkta olması
